1. Giriş
Ticaretin kolaylaştırılması, “uluslararası ticarette malların hareketi için gerekli bilgilerin toplanması, sunulması, iletilmesi ve işleme konulmasını kapsayan uluslararası ticaret prosedürlerinin basitleştirilmesi ve uyumlaştırılması” anlamına gelmektedir. Kurumsal reformlar, gümrüklerin mornizasyonu, altyapı yatırımları (gümrük geçiş noktaları, yollar vb.), talep edilen belgelerin uyumlaştırılması, bilgi akışı sağlanması, sınır geçiş işlemlerinin otomasyonu ve sınır geçişlerinin iyileştirilmesi ticaretin kolaylaştırılması araçları olarak sıralanmaktadır. Son dönemin yükselen konularından ticaretin kolaylaştırılmasına ilişkin pek çok uluslararası kuruluş çalışma yürütmekte, ülkelerin bu alanda altyapısını geliştirmeye yönelik standartlar belirlemekte, rehberler hazırlamakta ve teknik yardım sağlamaktadır.
Öte yandan, bu konuda çok taraflı bir anlaşma müzakeresi yürütme görevi Dünya Ticaret Örgütü’ne (DTÖ) yüklenmiştir
2. Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşması
Ticaretin kolaylaştırılması kavramı DTÖ gündemime 1996 yılında Singapur’da düzenlenen Bakanlar Konferansı’nda taşınmış akabinde 2001 yılında IV. Bakanlar Konferansı sonucu başlatılan Doha Kalkınma Gündemi Müzakereleri kapsamına alınmıştır.
Ticaretin kolaylaştırılması alanındaki müzakerelere 2005 yılında başlanmıştır. Müzakerelerin kapsamı, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Anlaşması’nın (GATT) transit serbestisine ilişkin V’inci maddesi; ücret, harç ve prosedürlere ilişkin VIII’inci maddesi; ticari mevzuatın şeffaflığı ve öngörülebilirliğine ilişkin X’uncu maddesinin açıklanması ve geliştirilmesi ile gümrük idareleri ile diğer ilgili otoriteler arasında işbirliğini artırıcı mekanizmalar oluşturulması ve yükümlülüklerin özellikle gelişmekte olan ülkelerce uygulanabilmesine yönelik teknik yardım ve kapasite artırımına ilişkin hükümler oluşturulması olarak belirlenmiştir.
Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşması 7 Aralık 2014 tarihinde Bali/Endonezya’da düzenlenen 9. DTÖ Bakanlar Konferansı’nda kabul edilmiştir. 27 Kasım 2014 tarihinde toplanan DTÖ Genel Konseyinin kararı ile Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşması’nı Marakeş Anlaşmasına ekleyecek değişiklik protokolü kabul edilmiş ve Anlaşma üye ülkelerin kabulüne açılmıştır.
Bu süreç sonucunda; Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşması” 7 Aralık 2014 tarihinde Bali Endonezya’da düzenlenen 9. DTÖ Bakanlar Konferansı’nda kabul edilmiştir. Akabinde, 27 Kasım 2014 tarihinde toplanan DTÖ Genel Konseyinin kararı ile Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşmasını Marakeş Anlaşmasına eklenecek değişiklik protokolü kabul edilmiş ve Anlaşma üye ülkelerin kabulüne açılmıştır.
Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşması, DTÖ üyesi 164 ülkenin 2/3’ünün onay sürecini tamamlaması akabinde de 22 Şubat 2017 tarihinde küresel olarak yürürlüğe girmiştir.
3. Ticaretin Kolaylaştırılması Koordinasyon Komitesi
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşması’nın 23. Maddesi, DTÖ Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşmasının 23. Maddesi, Anlaşma maddelerinin ülke içinde uygulanmasının kolaylaştırılması ve ilgili kurumlar arası etkin koordinasyonun sağlanması adına DTÖ üyesi ülkelerde “Ulusal Ticaretin Kolaylaştırılması Komitesi” kurulmasını öngörmektedir.
Bu kapsamda, 3 Aralık 2016 tarihli ve 2016/27 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile Ticaretin Kolaylaştırılması Kurulu kurulmuştur.
Ticaretin Kolaylaştırılması Kurulu; ticaretin kolaylaştırılması konusunda kamu kurumları ile özel sektör kuruluşları arasında koordinasyon ve iş birliğini sağlayacak ve DTÖ Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşması hükümlerinin uygulanmasının yanı sıra Anlaşmanın ötesinde ticaretin kolaylaştırılması reformlarını hayata geçirecek bir platform görevi üstlenmiştir. Mülga Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Ekonomi Bakanlığı eş başkanlığında 18 Kamu Kurum ve Özel Sektör Kuruluşunun temsilcilerini bünyesinde barındıran Kurul çalışmaları kapsamında üç Genel Kurul, bir Çalıştay, üç Teknik Komite toplantısı ve 20’nin üzerinde Çalışma Grubu Toplantısı yapılmıştır. Bu çalışmaların sonucunda, Ticaretin Kolaylaştırılması Türkiye Stratejisi ve Beş Yıllık Eylem Planı (2018-2022) 8 Mart 2018 tarihinde kabul edilmiştir. Bilahare, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi kapsamında, Kurul eş başkanı ve üyesi bazı bakanlıkların birleştirilmiş olması, bazı özel sektör paydaş kuruluşlarımızın da Kurula üyelik yönündeki yoğun talepleri neticesinde, Ticaretin Kolaylaştırılması Kurulu’nun yeniden yapılandırılması ihtiyacı doğmuştur. Çalışmalar sonucunda Kurulun, Ticaretin Kolaylaştırılması Koordinasyon Komitesi olarak adlandırılması öngörülmüş ve buna ilişkin 2019/6 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi 13.04.2019 tarihli ve 30744 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
İlgili genelgeye göre, Komite’nin başkanlığı Ticaret Bakanlığı’na verilmiş olup, Vapur Donatanları ve Acenteleri Derneği; İstanbul, Marmara, Ege, Akdeniz ve Karadeniz Bölgeleri Deniz Ticaret Odası, Müstakil Sanayici ve İş Adamları Derneği ile Türk Dış Ticaret Derneği’nin üyelere eklenmesiyle üye sayısı 23’e ulaşmıştır
Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşması 3 bölüm, 24 madde ve 1 ekten oluşmaktadır.
Anlaşmanın ilk 12 maddesini ihtiva eden birinci bölümünde, 1 ila 5’inci maddeler ticari mevzuatın şeffaflığı ve öngörülebilirliğine ilişkin GATT Madde X’u, 6 ila 10’uncu maddeler ücret ve formalitelere ilişkin GATT Madde VIII’i ve 11’inci madde transit serbestisine ilişkin GATT Madde V’i açıklayıcı niteliktedir.
12’nci madde ise, DTÖ üyesi ülkelerin gümrük idareleri arasında bilgi alışverişine imkân sağlayan iş birliği mekanizması kurmaktadır.
Bu bakımdan, Anlaşmanın ilk 12 maddesini ihtiva eden birinci bölümünde, ticaretin kolaylaştırılmasına yönelik aşağıda özetlenen teknik hükümler yer almaktadır.
- Dış ticaret işlemlerine ilişkin ulusal düzenlemeler sadece resmi gazetede yayımlanmakla kalmayıp, iş akışları ve irtibat bilgileri ile birlikte internet üzerinden de yayımlanacaktır.
- Dış ticaretle ilgili tüm tarafların danışabileceği ulusal danışma noktaları kurulacaktır.
- Mevzuat taslakları üzerinde ticaret erbabının görüş bildirmesine izin verilecek, kamuoyuna yürürlüğe girmeden önce bilgilendirme yapılacaktır.
- Gümrük mevzuatının nasıl uygulanacağı hakkında yazılı başvuru yapılması halinde, gümrük idareleri vereceği kararlar bağlı olacaktır.
- Gümrük idarelerinin ve dış ticareti düzenleyen diğer idarelerin tüm karar ve eylemlerine idari ve adli itiraz yolu açık olacaktır.
- Sınırlarda hayvan ve bitki sağlığı ile gıda ürünlerinin muayenesine ilişkin önlemler belirli kurallara uygun olarak uygulanacaktır.
- Dış ticarette uygulanan ücret ve harçların miktarı ve nasıl ödeneceği yayımlanmak zorundadır. Değişiklik olduğunda, makul bir süre sonra yürürlüğe girecektir.
- Gümrük cezaları şahsilik ilkesine bağlı olacak, olayın özelliklerini dikkate alacak, muhatabına yazılı olarak tebliğ edilecektir. Gümrük mevzuatının ihlalini, idarenin tespitinden önce, fark ederek ilgili mercilere bildiren ticaret erbabı etkin pişmanlık hükümlerinden faydalanacaktır.
- Eşya gümrüğe gelmeden yapılan beyanla işlemler tamamlanacak ve teslim hızlandırılacaktır.
- Gümrüğe ödenmesi gereken vergi ve harçlar elektronik olarak tahsil edilebilecektir.
- Belgeleri tamamlanmış bir ithalat işleminde, vergiler teminata bağlanarak, eşyanın vergiler ödenmeden teslimine imkân tanınacaktır.
- Gümrük idareleri yasadışı ticaretle mücadelede risk analizi yapmaya teşvik edilmekte, işlemlerini Tek Pencere ile yürütmeye, ortalama teslim süresini ölçerek ilan etmeye, uluslararası standartlara uymaya özendirilmektedir.
- Gümrük işlemleri sonradan kontrol yöntemine tabi olacaktır.
- Yetkilendirilmiş yükümlüler belirlenecek ve DTÖ kurallarına tabi olarak ticari kolaylıklardan yararlanacaklardır.
- Kargo teslim işlemleri, belirli taahhütleri veren firmalar için hızlandırılacaktır.
- Gıda ve tıbbi ürünler gibi bozulabilecek ürünlerin gümrük işlemleri hızlandırılacaktır.
- Sınırlarda çalışan idari birimler iş birliği içinde çalışacaklardır.
- Üye ülkeler, ithalat ve ihracat işlemlerini iç gümrüklerde yapmak üzere uluslararası taşıma araçlarının iç transitine izin verecektir.
- Dış ticarette kullanılan belge ve formlar gözden geçirilerek, gereklilik testine tabi tutulacak ve giderek azaltılacaktır.
- Gümrük idareleri belgelerin asılları gelene kadar kopyaları veya elektronik nüshaları ile işlem yapacaktır.
- Gümrük müşavirliği kullanımı zorunlu olmayacaktır.
- Gümrük işlemleri ülkenin her yerinde aynı yorumlanıp uygulanacak, farklılıklar ortadan kaldırılacaktır.
- İthaline izin verilmeyen bir eşyanın yeniden ihraç edilme imkânı değerlendirilecektir.
- Geçici ithalat, dâhilde ve hariçte işleme rejimleri tüm DTÖ üyesi ülkelerde uygulanacaktır.
- Transit geçiş kuralları daha da serbestleştirilmiş, denize çıkışı olmayan ülkeler için limanlara erişimi güvence altına alabilecek hükümler getirilmiş, taşıma kotaları ile ticareti kısıtlayan ülkelerin uygulamalarını zorlaştıracak düzenlemeler getirilmiştir.
- Gümrük idareleri, ithalat ve ihracat beyannamelerindeki bilgileri birbirleri ile paylaşarak, yasadışı ticaret üzerindeki baskıyı artıracaklardır.
4. Eylem Planı
Ticaretin Kolaylaştırılması Koordinasyon Komitesi’nin yeniden yapılandırılması süreciyle uyumlu olarak 8 Mart 2018 tarihli Ticaretin Kolaylaştırılması Türkiye Stratejisi ve Beş Yıllık Planı’nda listelenen eylemlerin takvimlendirilmesi ve kurumsal değişiklikler de dikkate alınarak Planın güncellenmesi gerekmiştir. Revize çalışmada, bazı eylemlerde sadeleştirmelere, bazı eylemlerde ise konu ve kapsam bakımından birleştirmeye gidilmiştir.
Ticaretin Kolaylaştırılması Revize Eylem Planı ile dış ticaret işlemlerinde maliyetlerin azaltılarak Türk firmalarının ihracatının ve uluslararası rekabet gücünün artırılması; gümrük ve dış ticarete ilişkin prosedürlerin basitleştirilerek ülke çapında yeknesak olarak uygulanmalarının sağlanması ve şeffaflık ve öngörülebilirliğin güçlendirilmesi ile yabancı yatırımların ülkemizde artırılması hedeflenmektedir.
5. Ticaretin Kolaylaştırılması Revize Eylem Planının Temel Bileşenleri
Ticaretin Kolaylaştırılması Revize Eylem Planının temel bileşenleri şu şekilde sıralanmaktadır:
- Dış ticaret işlemlerine dair özel sektör tarafından ihtiyaç duyulan tüm konularda yol gösterici nitelikte kılavuzlar hazırlanması; Sınır kapılarındaki yoğunluk hakkında ticaret erbabını bilgilendirmek üzere bir bilgi işlem mekanizması geliştirilmesi; Yurtdışındaki dış ticaret uygulamalarındaki değişiklikler hakkında ticaret erbabını önceden bilgilendirmek üzere elektronik bir mekanizma geliştirilmesi; Gümrük ve ticaret işlemlerine yönelik sanal eğitim platformu kurulması;
- Firmalarımızın kesintisiz ulaşımı için Ticaretin Kolaylaştırılması Danışma Noktası oluşturulması; Dış ticarette yeni mevzuat hazırlıkları ile değişiklik taslaklarının, en az 30 işgünü boyunca kamuoyu görüşüne açılması; Dış ticarete ilişkin mevzuatın yayımlanması ile yürürlüğe girmesi süresi arasında makul bir süre verilmesi; Bağlayıcı menşe bilgisi ve bağlayıcı kıymet bilgisinin hayata geçirilmesi;
- Merkezde konusunda uzman personel ve hukukçulardan oluşan bir yüksek itiraz merciinin kurulması yönünde çalışma yapılması; İtiraza ve yargıya konu olmuş hususlarda özel sektörün erişimine açık bir veri tabanı oluşturulması; Sağlık ve bitki sağlığı önlemlerinin ülkemiz ihracatçılarına anlık bildirilmesi amacıyla bir sistem kurulması; Dış ticaret ve gümrük işlemlerine ilişkin olarak düzenlenen belgeler ve verilen hizmetlerle ilgili alınan ücret ve harçlar hakkında bir durum tespiti yapılması; Dış ticarette kullanılan belgelerin envanterinin çıkarılması ve bunlardan gereksiz olanların tespit edilerek kaldırılmaları için ayrı bir çalışma başlatılması;
- Dış ticaret eşyasının ortalama teslim süresinin ölçümüne ilişkin devam eden çalışmaların DGÖ Eşyanın Teslim Süresinin Ölçüm Çalışması kapsamında geliştirilmesi ve düzenli olarak yayımlanması;
- Gümrük beyannamesinin ve beyannameye eklenmesi gereken belgelerin eşyanın ülkeye varışından önce gümrük idaresine sunulabilmesinin sağlanması ve varış öncesi beyan verilebilmesi amacıyla gerekli yasal ve teknik altyapı düzenlemelerin yapılması; Ürün güvenliği ve denetimlerinin, gümrük idarelerinden ziyade, yoğunlukla piyasa gözetim ve denetimi kapsamında gerçekleştirilmesi adımlarının hayata geçirilmesi; Sonradan kontrol uygulamasının en iyi ülke uygulamaları temelinde geliştirilmesi; İthalatta yerinde gümrükleme ve izinli alıcı uygulamalarının hayata geçirilmesi için gerekli çalışmalar yapılması;
- Ülkemizce imzalanan Yetkilendirilmiş Yükümlü Karşılıklı Tanıma Anlaşmalarının artırılmasına yönelik kamu-özel sektör istişaresinde bir ülke stratejisi belirlenmesi; Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü için, ISO 27001 yerine alternatif yöntemler araştırılması; Yetkilendirilmiş yükümlü uygulamasının sadece gümrük alanında sınırlı kalmayıp, ilgili diğer kamu kurum ve kuruluşları mevzuat ve uygulamalarında da yer alması için çalışma yapılması;
- Ülkemizin hızlı kargo taşımacılığı alanında bir hub olma potansiyeline katkı sağlayacak yeni teknolojiler ve yeni gümrük işlemleri geliştirilmesi amacıyla kamu özel sektör daimi diyaloğu kurulması; Dış ticarete konu olan eşyanın gümrük ve dış ticaret işlemleri bütün ilgili idareler tarafından 7/24 prensibine göre tamamlanması ve bozulabilir eşyaya öncelik verilmesi; Tek durak noktasında kontrollerin gerçekleştirilmesi için gerekli çalışmaların yapılması; Ticaretin kolaylaştırılması faaliyetlerine dair taşrada farkındalığın arttırılmasını teminen sivil toplum örgütleri ve diğer ilgili kamu idareleri temsilcilerinin katılımı ile yıllık bölgesel istişare toplantılarının yapılması; Sorunlar ve olası iyileştirme önerilerinin yerinde tespiti amacıyla taşra personeliyle yıllık değerlendirme anketi yapılması;
- Tek Pencere Sisteminin mevcut durumunun gerekli iyileştirilmelerin yapılabilmesi amacıyla tespiti çalışmasının yapılması; ithalat, ihracat ve transit işlemlerinde istenilen tevsik edici belgeler ile ilgili diğer belgelerin Tek Pencere Sistemine entegre edilmesi; Teminat sisteminde (e-teminat, teminat türünün azaltılması, teminattan vazgeçme vb. konularda) iyileştirmeler yapılması, %20 fazla teminat alınması uygulamasından vazgeçilmesi amacıyla gerekli mevzuat değişikliğinin gerçekleştirilmesi; Vergi ve harçların dönemsel olarak ödenmesinin sağlanması için mevzuat ve altyapı çalışmaları yapılması;
Ülkemiz taşımacılarının diğer ülkelerde gerçekleştirdiği transit taşımalarda yaşanılan transit ticareti kısıtlayıcı ve ilave maliyet yaratıcı önlemlere (transit geçiş ücreti talep edilmesi vb.) ve güzergah ve mod dayatmalarına karşı uluslararası alanda faaliyetler yürütülmesi; Ticaretin kolaylaştırmasına katkıda bulunmak üzere diğer ülke gümrük idareleri ile sistematik veri değişimi tesisine dair etki analizi raporu hazırlanması ve Gümrükleme işlemlerinin yapıldığı kara ve demiryolu kapıları, deniz limanları, havalimanları ile serbest bölgelerde danışma mekanizması kurulması ve kamu kurumları çalışmalarının eşgüdümlü yürütülmesinin sağlanması.
6. Eylem Planı Çalışma Grupları
Ticaretin kolaylaştırılması Eylem Planının uygulanmasından aşağıdaki çalışma grupları sorumludur.
- Şeffaflık Çalışma Grubu: Ticaret Bakanlığı (Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü. & TUSİAD
- Gümrük ve Dış Ticaret Çalışma Grubu: Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü & TOBB
- Lojistik ve Altyapı Çalışma Grubu: UTİKAD & UND
7. Ticaret Bakanlığının 28.12.2021 Tarihli Yazısı
Ticaret Bakanlığının 28.12.2021 tarihli ve 70427386 sayılı yazında Ticaretin Kolaylaştırılması Koordinasyon Komitesi Şeffaflık Çalışma Grubu kapsamında dönem içi bölgesel istişare ve farkındalık toplantıları çalışmalarına dair, 2022 yılı içerisinde yazı ekinde yer alan listedeki kurum ve kuruluşlar ile toplantıların yapılacağı açıklanmıştır.
Yazıda, planlanan toplantılarda taşra uygulamalarındaki mevcut durum ve sorunlar ile ilgili olarak özel sektörün belirtilen konulara ilişkin görüşlerin/önerilerin alınacağı belirtilmiştir.
Yazıda ayrıca; “...Ticaretin Kolaylaştırılması Koordinasyon Komitesi Şeffaflık Çalışma Grubunun 3 Aralık 2020 tarihinde düzenlenen toplantısında 2020-2021 dönemi için bölgesel istişare toplantılarının Komite üyesi kurumların temsilcilerinin de katılımıyla yapılması kararlaştırılmış ve bu karar 15 Aralık 2020 tarihli Teknik Komite Toplantısında teyit edilmiştir. Ayrıca, bölge teşkilatları özelinde yapılması planlanan toplantılara, Komite üyelerinin ilgili bölgelerdeki temsilcilerince katılım sağlanması ve toplantıların gündem ve içeriğinin de yine Komite üyelerince belirlenmesi öngörülmüştür. Belirtilen çerçevede, ilk aşamada 2021 yılı içinde sekiz Bölge Müdürlüğü özelinde toplantılar gerçekleştirilmiş olup, 2022 yılı içinde kalan Bölge Müdürlükleri özelinde söz konusu toplantılara devam edilmesi planlanmaktadır. Anılan toplantılarda, Sekretarya tarafından ticaretin kolaylaştırılması kavramı (EK-2) ve Komite faaliyetleri hakkında sunumlar yapılacak ve katılımcıların görüş ve önerileri alınacaktır...” hususlarına yer verilmiştir.
8. Koordinasyon Komitesi 3. Genel Kurul Toplantısı
13 Nisan 2019 tarihli ve 30744 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2019/6 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile tesis edilen “Ticaretin Kolaylaştırılması Koordinasyon Komitesi”nin 3. Genel Kurul toplantısı 3 Mart 2022 tarihinde Ticaret Bakanlığı Bakan Yardımcısı Sn. Rıza Tuna TURAGAY başkanlığında gerçekleştirilmiştir.
Sn. TURAGAY’ın açılış konuşmasında, 2. Genel Kurul toplantısından bu yana, COVID-19 pandemisinin etkilerinin bertaraf edilmesine odaklanıldığı, 2021 yılı itibariyle özellikle mal ticareti bağlamında, ticaret hacimlerinin pandemi öncesi seviyeleri aştığı, %10,8’lik bir artış gerçekleştiği ve 2022 yılı için beklentilerin de olumlu olduğu dile getirilmiştir. Diğer taraftan, Komite özelinde, ara dönemde Teknik Komite ve Çalışma Gruplarının çalışmalarını yoğunlaştırdığı bildirilerek, ayrıca Ticaret Bakanlığı’nın 18 Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğü özelinde bölgesel toplantılarının tamamlandığı vurgulanmıştır. “Ticaretin Kolaylaştırılması Koordinasyon Komitesi Çalışma Grupları ve Teknik Komite Toplantısı Hakkında Genel Kurulun Bilgilendirilmesi” başlıklı gündem maddesi altında, Sekretarya ve Çalışma Grubu Eş Başkanları tarafından, Komite organları tarafından yapılan çalışmalar, Komite üyeleri ile paylaşılmıştır. Yapılan istişareler çerçevesinde: i. Sekretarya görevini yürüten Ticaret Bakanlığı ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği arasında “kolayticaret.gov.tr” internet sitesinin tasarımı, düzenlenmesi ve koordinasyonu için bir protokol imzalanması hususu kabul edilmiştir.
Sn. TURAGAY tarafından, Bölge Müdürlükleri ile gerçekleştirilen istişarelerin oldukça değerli olduğu belirtilerek ve Bölge Müdürlükleri temsilcilerinin Komite organlarının toplantılarına davet edilmesi talimatı verilmiştir.
9. Sonuç ve Değerlendirme
Ticaretin kolaylaştırılması, “uluslararası ticarette malların hareketi için gerekli bilgilerin toplanması, sunulması, iletilmesi ve işleme konulmasını kapsayan uluslararası ticaret prosedürlerinin basitleştirilmesi ve uyumlaştırılması” anlamına gelmektedir.
Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşması 7 Aralık 2014 tarihinde Bali/Endonezya’da düzenlenen 9. DTÖ Bakanlar Konferansı’nda kabul edilmiştir.
Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşması, DTÖ üyesi 164 ülkenin 2/3’ünün onay sürecini tamamlaması akabinde de 22 Şubat 2017 tarihinde küresel olarak yürürlüğe girmiştir. Aralık 2016 tarihli ve 2016/27 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile Ticaretin Kolaylaştırılması Kurulu kurulmuştur. Ticaretin Kolaylaştırılması Koordinasyon Komitesi’nin yeniden yapılandırılması süreciyle uyumlu olarak 8 Mart 2018 tarihli Ticaretin Kolaylaştırılması Türkiye Stratejisi ve Beş Yıllık Planı’nda listelenen eylemlerin takvimlendirilmesi ve kurumsal değişiklikler de dikkate alınarak Planın güncellenmesi gerekmiştir.
Ticaretin kolaylaştırılması Eylem Planının uygulanması ile ilgili 3 çalışma grubu kurulmuştur.
- Şeffaflık Çalışma Grubu: Ticaret Bakanlığı (Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü. & TUSİAD
- Gümrük ve Dış Ticaret Çalışma Grubu: Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü & TOBB
- Lojistik ve Altyapı Çalışma Grubu: UTİKAD & UND
Ticaret Bakanlığının 28.12.2021 tarihli ve 70427386 sayılı yazında Ticaretin Kolaylaştırılması Koordinasyon Komitesi Şeffaflık Çalışma Grubu kapsamında dönem içi bölgesel istişare ve farkındalık toplantıları çalışmalarına dair, 2022 yılı içerisinde yazı ekinde yer verilmiş kurum ve kuruluşlar ile toplantıların yapılacağı açıklanmıştır.
2021 yılı içinde Ticaret Bakanlığına bağlı sekiz Bölge Müdürlüğü özelinde toplantılar gerçekleştirilmiş olup, 2022 yılı içinde kalan Bölge Müdürlükleri özelinde söz konusu toplantılara devam edilmesi kararı alınmıştır. Son dönemin yükselen konularından ticaretin kolaylaştırılmasına ilişkin pek çok uluslararası kuruluş çalışma yürütmekte, ülkelerin bu alanda altyapısını geliştirmeye yönelik standartlar belirlemekte, rehberler hazırlamakta ve teknik yardım sağlamaktadır. 3. Genel Kurul toplantısı 3 Mart 2022 tarihinde Ticaret Bakanlığı Bakan Yardımcısı Sn. Rıza Tuna TURAGAY başkanlığında gerçekleştirilmiştir. Son dönemin yükselen konularından ticaretin kolaylaştırılmasına ilişkin pek çok uluslararası kuruluş çalışma yürütmekte, ülkelerin bu alanda altyapısını geliştirmeye yönelik standartlar belirlemekte, rehberler hazırlamakta ve teknik yardım sağlamaktadır. Ülkemizde ise uluslararası ticarette malların hareketi için gerekli bilgilerin toplanması, sunulması, iletilmesi ve işleme konulmasını kapsayan uluslararası ticaret prosedürlerinin basitleştirilmesi ve uyumlaştırılmasına yönelik olarak; Ticaretin Kolaylaştırılması Komitesi koordinasyonu altında Şeffaflık Çalışma Grubu, Gümrük ve Dış Ticaret Çalışma Grubu ve Lojistik ve Altyapı Çalışma Grubu Eylem Planı hedeflerini gerçekleştirmeye ve uygulamaya koymaya çalışmaktadır.
Kaynakça
- Ticaret Bakanlığı web sitesi,
- TOBB’un 30.12.2021 tarihli ve 11734 sayılı yazısı,
- Ticaret Bakanlığının 28.12.2021 tarihli ve 70427386 sayılı yazısı.