Gümrük Müşaviri

21.11.2025

ABD Menşeli Bazı Ürünlerin İthalatına 2018 Yılında Getirilen Ek Vergiler Kaldırılırken Bir Yandan da Binek Otomobillere İlave Vergi Getirildi.

Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararıyla Alkollü içecekler, binek otomobil, yaprak tütün ve makyaj malzemelerinin de aralarında olduğu bazı ABD menşeli ürünlerin ithalatında ek mali yükümlülük uygulanmasına dair karar yürürlükten kaldırıldı.Resmi Gazete’de yayımlanan diğer bir Cumhurbaşkanı Kararıyla da elektrikli ve hibrit araçlar dahil binek otomobillerine ilave vergi getirildi. İlave vergiler, ithalat bedeli üzerinden oransal ve tutar olarak belirlendi.Bu önemli Kararlar makalemizin konusunu teşkil etmektedir.

1. Giriş

Ek mali yükümlülük (EMY), 2976 sayılı Dış Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a dayanılarak Bakanlar Kurulu Kararı ile dış ticaretin ülke ekonomisinin yararına düzenlenmesini sağlamak amacıyla ithalat işlemleri üzerine vergi ve benzeri yükümlülükler dışında konulan ek yükümlülüklerdir. Bugüne kadar yapılan EMY uygulamasının detayına bakıldığında, İthalatta Korunma Önlemi Uygulanmasına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararları ile ülke ayrımı yapılmaksızın uygulandığı görülmüştür.

Serbest Ticaret Anlaşmamız (STA) bulunmayan ülkeler menşeli ürünlerin AB ülkeleri üzerinden ithal edilmesi sebebiyle ülkemiz aleyhine ortaya çıkan tarife farklılığının giderilmesini sağlamak adına, EMY uygulamasına başvurulduğunu söylemek mümkündür.

EMY uygulamasının sebebi: “Güzergâh değişikliği”dir.

AB’nin imzaladığı STA’lara Türkiye’nin doğrudan taraf olmaması sebebiyle, AB’nin STA’sının bulunduğu ülkelerden yapılacak ithalatta, ürünler öncelikle AB’de vergi ödenmeden serbest dolaşıma sokulmakta, sonrasında ise A.TR dolaşım belgesi düzenlenerek Türkiye’ye gönderilmektedir. AB ile olan Gümrük Birliği sebebiyle Türkiye’de bu ürünler AB’den ithal edildiğinde vergi tahsil edilememektedir. Oysa ki STA’mız bulunmayan ülkeden direkt ithalat yapılması durumunda gümrük vergisi tahsil edilecekti.

Yapılan güzergâh değişikliği sebebiyle Türkiye’nin vergisel anlamda kaybı ortaya çıkmakta ve bu kaybın önüne geçmek amacıyla EMY gibi uygulamalar karşımıza çıkmaktadır.

EMY konusundaki bu bilgilendirmemizden sonra aşağıda maddeler halinde konumuzu inceleyelim.

2. ABD Menşeli Bazı Ürünlerin İthalatına 2018 Yılında Getirilen Ek Vergiler Kaldırıldı

11/6/2018 tarihli ve 2018/11973 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Amerika Birleşik Devletleri Menşeli Bazı Ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük Uygulanmasına Dair Kararın yürürlükten kaldırılmasına 22.09.2025 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 10435 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile karar verilmiştir.2018/11973 sayılı Karar’ın yürürlükten kaldırılmasıyla karar ekinde yer alan ABD menşeli ürünlere uygulanan ek mali yükümlülükler de kalkmış oldu.Ek vergi getirilen 22 ürün grubu arasında alkollü içecekler, otomobil, makyaj malzemeleri ve yaprak tütünleri de var.Karar ekinde yer alan ürünlerin listesi aşağıda sunulmaktadır.

08.02	Diğer sert kabuklu meyvalar (taze veya kurutulmuş) (kabuğu çıkarılmış veya soyulmuş olsun olmasın)	10
10.06	Pirinç	25
2106.90	Diğerleri	10
22.08	Alkol derecesi hacim itibariyle %80’den az olan tağyir(denatüre) edilmemiş etil alkol; damıtım yoluyla elde edilen alkollü içkiler, likörler ve diğer alkollü içecekler	70
24.01	Yaprak tütün ve tütün döküntüleri	30
27.01	Taşkömürü; taşkömüründen elde edilen briketler, topak ve benzeri katı yakıtlar	5
2704.00	Taşkömürü, linyit ve turbadan elde edilen kok ve semikok (aglomere edilmiş olsun olmasın); karni kömürü	5
2713.11	Kalsine edilmemiş	4
33.04	Güzellik veya makyaj müstahzarları ve cilt bakımı için müstahzarlar (ilaçlar hariç) (güneş kremleri veya güneşlenme müstahzarları dahil); manikür ve pedikür müstahzarları	30
3904.10	Poli(vinil klorür) (diğer herhangi bir maddeyle karıştırılmamış) (PVC)	25
3908.10	Poliamid -6, -11, -12, -6,6, -6,9, -6,10 veya -6,12	5
39.26	Plastikten diğer eşya ve 39.01 ila 39.14 pozisyonlarında belirtilen diğer maddelerden eşya	30
44.01	Yakmaya mahsus ağaçlar (kütük, odun, çalı-çırpı demetleri halinde veya benzeri şekillerde); ince dilimler veya yongalar halinde ağaç; testere talaşı ve odun, döküntü ve artıkları (kütük, briket, topak veya benzeri şekillerde aglomere edilmiş olsun olmasın)	5
48.02	Sıvanmamış kağıt ve karton (yazma, basma ve diğer grafik işlerinde kullanılan türden) ve her boyutta perfore edilmemiş delikli kart ve delikli şerit kağıt (rulo veya dikdörtgen (kare dahil) tabaka halinde) (48.01 ve 48.03 pozisyonundaki kağıt hariç); el yapısı kağıt ve karton	10
48.04	Birincil elyaf (kraft) kağıt ve kartonları (kuşe edilmemiş, sıvanmamış, rulo veya tabakalar halinde) (48.02 ve 48.03 pozisyonundakiler hariç)	10
48.11	Kağıt, karton, selüloz vatka ve selüloz liften tabakalar (sıvanmış, emdirilmiş, kaplanmış, yüzeyleri boyanmış, yüzeyleri dekore edilmiş veya baskı yapılmış) (her boyutta rulo veya dikdörtgen (kare dahil) tabaka halinde) (48.03, 48.09, 48.10 pozisyonundakiler hariç)	25
5502.10	Selüloz asetatdan olanlar	30
7308.90	Diğerleri	30
8413.70	Diğer santrifüj pompalar	10
8479.89	Diğerleri	10
87.03	Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (87.02 pozisyonuna girenler hariç) (steyşın vagonlar ve yarış arabaları dahil)	60
9022.19	Diğer amaçlarla kullanılanlar	5

Bu Kararın belki de en ses getiren uygulaması Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (87.02 pozisyonuna girenler hariç) (steyşın vagonlar ve yarış arabaları dahil)’a uygulanan %60 EMY kaldırılması olmuştur. Bu araçlara artık %25-30 oranında vergi uygulanacak.22.09.2025 tarihli Resmi Gazete ile 2018 yılında uygulamaya alınan ve sadece ABD'ye uygulanan EMY kaldırıldı ancak İthalat Rejim Kararında yapılan değişiklikle duruma göre %25 ve %30 luk EMY uygulamasına gidildi.Bu Değişiklikte yer almayan ancak 2018 yılında EMY uygulaması olan eşyalar için ise EMY uygulaması kaldırıldı. Artık Sadece ABD'ye uygulanan bir EMY olmamamakla birlikte; 3. ülkelere karşı %25- %30 vergi uygulamasına geçildi. Bu ülkeler arasında ABD de vardır.Dolayısıyla bu yapılan değişikliğe "Vergiler Kaldırıldı" gözüyle bakmak yerine "Vergilerin Revizyonu" şeklinde bakmak gereklidirÖte yandan bunun diğer bir sebebi de ; ABD, sadece kendine ticaret politikası uygulayan ülkelere 2 kat vergi uygulamaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Devleti de bu hususta bu riski bertaraf etmek için 3. ülkelere ( AB ve STA kapsamı dışındaki ülkeler) uygulayarak durumu ABD özelinden çıkarmıştır şeklinde yorumlanmaktadır.

3.Ticaret Bakanlığı: Olumlu ilerleyen müzakereler etkili oldu

Ticaret Bakanlığı konuya ilişkin bir yazılı açıklama yaptı. Sürdürülen müzakereler sonucunda ABD'den yapılan ithalatlarda düzenlemeye gidildiği ifade edilirken, "ABD'nin 2018 yılında çelik ve alüminyum ürünleri ithalatında uygulamaya koyduğu ilave vergiler üzerine, ülkemiz de Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kuralları çerçevesinde karşı tedbirler almış ve ABD menşeli bazı ürünlerde ek mali yükümlülük uygulamaya başlamıştı. Söz konusu tedbirler, ilerleyen dönemde tarafların attığı adımlara bağlı olarak güncellenmiş olmakla birlikte, halihazırda belirli oranlarda yürürlükte kalmaya devam etmekteydi. Süreç aynı zamanda iki ülke arasında DTÖ'de de bir süredir değişik panellerde ve müzakerelerde değerlendiriliyordu. Gelinen aşamada, ABD ile yürütülen ve olumlu ilerleyen müzakereler ve Dünya Ticaret Örgütü Anlaşmazlıkların Halli Mekanizması kapsamındaki danışmalar ve panel raporları çerçevesindeki istişareler neticesinde, ABD menşeli bazı ürünlerin ithalatında uygulanan ek mali yükümlülükler sona erdirilmiştir" denildi.

4. "100 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefi"

Hedeflenen ticaret hacmine dikkat çekilen açıklamada, "Türkiye ile ABD arasındaki stratejik bir çerçevede ilerleyen diyaloğun önemli bir unsuru olan ekonomik ilişkilerde temel hedeflerden biri olan 100 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefi doğrultusunda çalışmaya ve ticari ilişkilerin her iki tarafın yararına olacak şekilde artırılması, rekabet şartlarının dikkate alınarak çeşitlendirilmesi ve yeni iş birliği alanlarının geliştirilmesi konusunda politika üretilmeye devam edilecektir. Ticaret Bakanlığı olarak, uluslararası hukuk ve ticaret kuralları çerçevesinde ülkemizin hak ve menfaatlerini korumaya, ticaret diplomasisi ve müzakere süreçlerini etkin biçimde yürütmeye dönük politikalar kararlılıkla sürdürülecektir" ifadelerine yer verildi.

5. Bazı Binek Otomobillerinde Uygulanmakta Olan Ek Mali Yükümlülük Uygulamasında Değişiklik Yapıldı

“İthalat Rejimi Kararı ile İthalatta İlave Gümrük Vergisi Uygulanmasına İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar’ın” yürürlüğe konulması 22.09.2025 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 10436 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla karar altına alındı.

Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararıyla, elektrikli ve hibrit araçlar dahil binek otomobillerine ilave vergi getirildi. İlave vergiler, ithalat bedeli üzerinden oransal ve tutar olarak belirlendi. İthalat sırasında hangisi yüksekse o ilave vergi geçerli olacak. Karar 22 Eylül’den 60 gün sonra yürürlüğe girecek.

Buna göre;- Konvansiyonel ve hibrit (plug-in hariç) otomobiller için, adet başına yüzde 25 veya minimum 6 bin Dolar,
- Plug-in (haricen şarj edilebilir) otomobiller için adet başına yüzde 30 veya minimum 7 bin Dolar,
- Elektrikli otomobiller için yüzde 30 veya minimum 8 bin 500 Dolar ek mali yükümlülük uygulanacak.Bu Karar ile 33 GTİP'te ( Muhtelif 8703 gümrük tarife pozisyonlu binek araçlara ) Ek Mali Yükümlülük getirilmiştirBu hususlar 1,2,3 numaralı dipnotlar ile aşağıda yer aldığı şekilde açıklanmıştır

Dipnot (1) Bu gümrük vergisine ilave olarak %25 veya minimum 6.000 ABD Doları/adedin yüksek olanı ek mali yükümlülük olarak uygulanır. Yatırım teşvik belgesi kapsamında gümrük vergisi muafiyetinden yararlanılarak gerçekleştirilen ithalatta bu dipnot kapsamı ek mali yükümlülük uygulanmaz.

Dipnot (2) Bu gümrük vergisine ilave olarak %30 veya minimum 7.000 ABD Doları/adedin yüksek olanı ek mali yükümlülük olarak uygulanır. Yatırım teşvik belgesi kapsamında gümrük vergisi muafiyetinden yararlanılarak gerçekleştirilen ithalatta bu dipnot kapsamı ek mali yükümlülük uygulanmaz.

Dipnot (3) Bu gümrük vergisine ilave olarak %30 veya minimum 8.500 ABD Doları/adedin yüksek olanı ek mali yükümlülük olarak uygulanır. Yatırım teşvik belgesi kapsamında gümrük vergisi muafiyetinden yararlanılarak gerçekleştirilen ithalatta bu dipnot kapsamı ek mali yükümlülük uygulanmaz.”

Bu bakımdan mezkur Kararın aşağıda yer verilen Geçici 1. Maddesi de uygulamada karışıklığı önlemek için 60 günlük süre tanımıştır.

GEÇİCİ MADDE 1- Bu Karar kapsamında, ek mali yükümlülük ihdas edilen ya da ek mali yükümlülüğü artırılan eşyanın ithalatına ilişkin gümrük beyannamesinin, bu Kararın yayımı tarihini takip eden 60 gün içerisinde tescil edilmiş olması halinde, bu Kararın yürürlüğe girdiği tarihten önceki ilave ek mali yükümlülük uygulanır.

22.09.2025 Tarihli ve 10436 Sayılı CB Kararı ile yapılan düzenlemede 60 günlük süre tescil işlemine ilişkindir. Yani yolda olan araçlar için bu kararının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 60 gün içinde tescil edilmesi gerekir ki; lehe olan hükümlerden faydalanılsın.

Bu konu başlamış işlem ile karıştırılmaktadır. Mezkur kararda başlamış işleme değinilmemiş olup, 60 gün içinde tescil edilmesi halini açıkça belirtmiştir. Yani 20.11.2025 tarihi tescil için son gün.Yani ABD ve Çin menşeli otomobiller için eskiden uygulanan EMY daha yüksek olduğundan bu kararın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yapılacak ithalat işlemlerinde değişiklik sonrası düşük oranlı EMY uygulanacaktır.Ancak Japonya menşeli eşyalar için bu karardan önce bir EMY olmadığından ve bu kararla birlikte EMY uygulanacak hale gelmesinden dolayı 60 günlük süre içinde eski EMY oranı olan "0 (SIFIR)" uygulama alanı bulmuştur.

Yani bu geçici madde ABD veya Çin için uygulamaya kalkılırsa eskiden olan yüksek oranlı EMY oranının tatbik edilmesi suretiyle fazla ödeme riski vardır. Dolayısıyla meslek erbaplarının hangi ülkeyi nasıl ve ne şekilde etkilediği hususunda dikkatli olmasını ve pratikte iş yapmayan kişi ve kurumların söylemlerinden uzak durması gerektiği düşünülmektedir.Bu konuda işlem yapmak isteyen ithalatçıların Bakanlıktan yazılı görüş alarak cezai riskten kurtulmalarının mümkün olduğunu hatırlatalım. Konu hukuken tartışmaya açık görünüyor.

6. Benzinli, Hibrit ve Elketrikli Araçlara Ülkeler Bazında Uygulanacak Gümrük Vergi Toplamları

Yapılan değişiklik sonrasında;

*8703.22.10.10.00 sınıflandırılan benzinli 1.000cc -1.500cc arası araçlarda Gümrük Vergi Toplamı Çin menşeili bir araç için %60'dan %35'e, ABD menşeili bir araç için %70'den %35'e düşmüştür. Japonya menşeili bir araç için ise %10'dan %35'e çıkmıştır.

*8703.40.10.00.00 sınıflandırılan Dışarıdan şarj olmayan bir Hibrit araç için Gümrük Vergi Toplamı Çin menşeili bir araç için %60'dan %35'e, ABD menşeili bir araç için %70'den %35'e düşmüştür. Japonya menşeili bir araç için ise %10'dan %35'e çıkmıştır.

*8703.60.10.00.00 sınıflandırılan Dışarıdan şarj OLAN bir Hibrit araç için Gümrük Vergi Toplamı Çin menşeili bir araç için %50'dan %40'a, ABD menşeili bir araç için %70'den %40'a düşmüştür. Japonya menşeili bir araç için ise %10'dan %40'a çıkmıştır.

*8703.80.10.00.29 sınıflandırılan Elektrikli araç için Gümrük Vergi Toplamı Çin menşeili bir araç için %50 iken yine %50, ABD menşeili bir araç için %80'den %50'ye düşmüştür. Japonya menşeili bir araç için ise %20'dan %50'ye çıkmıştır.

7. Sonuç ve Değerlendirme

22.09.2025 tarihli Resmi Gazete ile 2018 yılında uygulamaya alınan ve sadece ABD'ye uygulanan EMY kaldırıldı ancak İthalat Rejim Kararında yapılan değişiklikle duruma göre %25 ve %30 luk EMY uygulamasına gidildi.

Bu Değişiklikte yer almayan ancak 2018 yılında EMY uygulaması olan eşyalar için ise EMY uygulaması kaldırıldı. Artık Sadece ABD'ye uygulanan bir EMY olmamamakla birlikte; 3. ülkelere karşı %25- %30 vergi uygulamasına geçildi. Bu ülkeler arasında ABD de vardır.

Dolayısıyla bu yapılan değişikliğe "Vergiler Kaldırıldı" gözüyle bakmak yerine "Vergilerin Revizyonu" şeklinde bakmak gereklidir.

Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararıyla, elektrikli ve hibrit araçlar dahil binek otomobillerine ilave vergi getirildi. İlave vergiler, ithalat bedeli üzerinden oransal ve tutar olarak belirlendi. İthalat sırasında hangisi yüksekse o ilave vergi geçerli olacak. Karar 22 Eylül’den 60 gün sonra yürürlüğe girecek.

22.09.2025 Tarihli ve 10436 Sayılı CB Kararı ile yapılan düzenlemede Geçici Maddedeki 60 günlük süre tescil işlemine ilişkindir. Yani yolda olan araçlar için bu kararının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 60 gün içinde tescil edilmesi gerekir ki; lehe olan hükümlerden faydalanılsın.Yeni düzenlemeler yerli üretimi teşvik etmeyi amaçlıyor. Ancak Avrupa Birliği ve STA ülkelerinden gelen araçlar bu vergilerden etkilenmeyeceği için pazarın büyük kısmında fiyatlarda ciddi değişiklik beklenmiyor.

Türkiye otomotiv ithalatında Avrupa birliği ülkeleri ve serbest ticaret anlaşması yaptığı 24 ülke dışındaki tüm ülkelerden ilave gümrük vergisi alma kararı aldı.

Söz konusu ülkelerden ithal edilecek benzinli dizel ve hibritlere %10 vergi üzerine %25, elektrikli ve şarj edilebilir hibritlere %10 vergi üzerine %30 ek vergi geldi.

Karar daha önce %60'ı bulan vergiler uygulanan Çin ve ABD açısından olumludur ancak japon üreticilerin araçları pahalanacaktır.

Türkiye otomotiv ithalatın %80 inden fazlasını Avrupa birliği ve serbest ticaret anlaşması ülkelerinden gerçekleştirdiği için ciddi bir değişiklik olmayacaktır.

Ticaret Bakanlığı otomotiv ithalatında cari dengeyi sağlayabilmek ve Türkiye'deki yerli araç üreticilerini korumak maksadıyla Avrupa birliği ve serbest ticaret anlaşması dışında kalan tüm ülkelerden yapılan araç ithalatına ilave yükümlülükler getirildiğini bildirmiştir

Önceden 2018'deki krizden dolayı ABD'ye ve yüksek ithalattan dolayı Çin'e özel otomotiv tarifeleri vardı. Şimdi Avrupa birliği ve serbest ticaret dışında kalan ülkeler için bu vergiler bir standarda oturtuldu.

Ancak daha önce hiç ilave gümrük vergisi uygulanmamış Japonya,Tayland, Güney Afrika vb. ülkelerde bundan etkilenmiştir.

Öte yandan; Türkiye'de önemli bir üretim tesisine sahip olan bazı markalara ek vergi yükü getirilmesi; yeni yatırımcılara ödüllendirme vaadi yapılırken diğer yandan da uzun yıllardır Türkiye ekonomisine katkı sağlayan köklü yatırımcıların ihmal edilmesi stratejik bir çelişki olarak öne çıkmaktadır.

Kaynakça

-4458 Sayılı Gümrük Kanunu

- Gümrük Yönetmeliği

- 11.06.2018 tarihli ve 2018/11973 sayılı BKK

- 22.09.2025 tarihli R.G yayınlanan 10435 sayılı CK

- AB imzaladığı STA’lar

- Ticaret Bakanlığı Web Sitesi

- 22.09.2025 tarihli R.G yayınlanan 10436 sayılı CK

- Yazılı basından alıntılar

Diğer Makale Yazıları

08.10.2019

Gümrük İdarelerince Gümrük ve Dış Ticaret İşlemlerinde Tahsil Edilen Gümrük Vergisi, Diğer Eş Etkili Vergiler ve Mali Yükler