Gümrük Müşaviri

21.11.2025

Uzmanlarla Sorular ve Cevaplar 1

Resmî Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararıyla alkollü içecekler, binek otomobil, yaprak tütün ve makyaj malzemelerinin de aralarında olduğu bazı ABD menşeli ürünlerin ithalatında ek mali yükümlülük uy-gulanmasına dair karar yürürlükten kaldırıldı. Resmî Gazete’de yayımlanan diğer bir Cumhurbaşkanı Kararıy-la da elektrikli ve hibrit araçlar dahil binek otomobillerine ilave vergi getirildi. Bu önemli Kararlar hakkında merak edilen hususlar Savaş ÖZDOĞAN tarafından hazırlanan bu çalışmada değerlendirilmiştir.

Uzmanlarla Sorular ve Cevaplar

Resmî Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararıyla alkollü içecekler, binek otomobil, yaprak tütün ve makyaj malzemelerinin de aralarında olduğu bazı ABD menşeli ürünlerin ithalatında ek mali yükümlülük uygulanmasına dair karar yürürlükten kaldırıldı. Resmî Gazete’de yayımlanan diğer bir Cumhurbaşkanı Kararıyla da elektrikli ve hibrit araçlar dahil binek otomobillerine ilave vergi getirildi.

Bu önemli Kararlar hakkında merak edilen hususlar Savaş ÖZDOĞAN tarafından hazırlanan bu çalışmada değerlendirilmiştir.

SORU

Ek Mali Yükümlülük (EMY) uygulamasının amacı nedir ve hangi durumlarda uygulan- maktadır?

YANIT

Ek mali yükümlülük (EMY), 2976 sayılı Dış Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a dayanılarak, dış ticaretin ülke ekonomisinin yararına düzenlenmesini sağlamak amacıyla ithalat işlemleri üzerine vergi ve benzeri yükümlülükler dışında konulan ek bir yükümlülüktür.

Serbest Ticaret Anlaşmamız (STA) bulunmayan ülkeler menşeli ürünlerin AB ülkeleri üzerinden ithal edilmesi sebebiyle ülkemiz aleyhine ortaya çıkan tarife farklılığının giderilmesini sağlamak adına, EMY uygulamasına başvurulduğunu söylemek mümkündür. Uygulamanın temel nedeni, “güzergâh değişikliği” olarak ifade edilmektedir.

Bugüne kadar yapılan EMY uygulamasının detayına bakıldığında, İthalatta Korunma Önlemi Uygulanmasına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararları ile ülke ayrımı yapılmaksızın uygulandığı görülmüştür.

AB’nin imzaladığı STA’lara Türkiye’nin doğrudan taraf olmaması sebebiyle, AB’nin STA’sının bulunduğu ülkelerden yapılacak ithalatta, ürünler öncelikle AB’de vergi ödenmeden serbest dolaşıma sokulmakta, sonrasında ise A.TR dolaşım belgesi düzenlenerek Türkiye’ye gönderilmektedir. AB ile olan Gümrük Birliği sebebiyle Türkiye’de bu ürünler AB’den ithal edildiğinde vergi tahsil edilememektedir. Oysaki STA’mız bulunmayan ülkeden direkt ithalat yapılması durumunda gümrük vergisi tahsil edilmesi gerekmektedir. Yapılan güzergâh değişikliği sebebiyle Türkiye’nin vergisel anlamda kaybı ortaya çıkmakta ve bu kaybın önüne geçmek amacıyla EMY gibi uygulamalar karşımıza çıkmaktadır.

SORU

ABD menşeli bazı ürünlere uygulanan ek mali yükümlülüklere ilişkin mevzuattaki son düzenleme nedir?

YANIT

11/6/2018 tarihli ve 2018/11973 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Amerika Birleşik Devletleri Menşeli Bazı Ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük Uygulanmasına Dair Karar 22.09.2025 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanan 10435 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlükten kaldırılmıştır. 2018/11973 sayılı Karar’ın yürürlükten kaldırılmasıyla karar ekinde yer alan ABD menşeli ürünlere uygulanan ek mali yükümlülükler de kalkmış oldu. Ek vergi getirilen 22 ürün grubu arasında alkollü içecekler, otomobil, makyaj malzemeleri ve yaprak tütünleri de var. Karar ekinde yer alan ürünlerin listesi aşağıda sunulmaktadır.

08.02	Diğer sert kabuklu meyvalar (taze veya kurutulmuş) (kabuğu çıkarılmış veya soyulmuş olsun olmasın)	10
10.06	Pirinç	25
2106.90	Diğerleri	10
22.08	Alkol derecesi hacim itibariyle %80’den az olan tağyir(denatüre) edilmemiş etil alkol; damıtım yoluyla elde edilen alkollü içkiler, likörler ve diğer alkollü içecekler	70
24.01	Yaprak tütün ve tütün döküntüleri	30
27.01	Taşkömürü; taşkömüründen elde edilen briketler, topak ve benzeri katı yakıtlar	5
2704.00	Taşkömürü, linyit ve turbadan elde edilen kok ve semikok (aglomere edilmiş olsun olmasın); karni kömürü	5
2713.11	Kalsine edilmemiş	4
33.04	Güzellik veya makyaj müstahzarları ve cilt bakımı için müstahzarlar (ilaçlar hariç) (güneş kremleri veya güneşlenme müstahzarları dahil); manikür ve pedikür müstahzarları	30
3904.10	Poli(vinil klorür) (diğer herhangi bir maddeyle karıştırılmamış) (PVC)	25
3908.10	Poliamid -6, -11, -12, -6,6, -6,9, -6,10 veya -6,12	5
39.26	Plastikten diğer eşya ve 39.01 ila 39.14 pozisyonlarında belirtilen diğer maddelerden eşya	30
44.01	Yakmaya mahsus ağaçlar (kütük, odun, çalı-çırpı demetleri halinde veya benzeri şekillerde); ince dilimler veya yongalar halinde ağaç; testere talaşı ve odun, döküntü ve artıkları (kütük, briket, topak veya benzeri şekillerde aglomere edilmiş olsun olmasın)	5
48.02	Sıvanmamış kağıt ve karton (yazma, basma ve diğer grafik işlerinde kullanılan türden) ve her boyutta perfore edilmemiş delikli kart ve delikli şerit kağıt (rulo veya dikdörtgen (kare dahil) tabaka halinde) (48.01 ve 48.03 pozisyonundaki kağıt hariç); el yapısı kağıt ve karton	10
48.04	Birincil elyaf (kraft) kağıt ve kartonları (kuşe edilmemiş, sıvanmamış, rulo veya tabakalar halinde) (48.02 ve 48.03 pozisyonundakiler hariç)	10
48.11	Kağıt, karton, selüloz vatka ve selüloz liften tabakalar (sıvanmış, emdirilmiş, kaplanmış, yüzeyleri boyanmış, yüzeyleri dekore edilmiş veya baskı yapılmış) (her boyutta rulo veya dikdörtgen (kare dahil) tabaka halinde) (48.03, 48.09, 48.10 pozisyonundakiler hariç)	25
5502.10	Selüloz asetatdan olanlar	30
7308.90	Diğerleri	30
8413.70	Diğer santrifüj pompalar	10
8479.89	Diğerleri	10
87.03	Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (87.02 pozisyonuna girenler hariç) (steyşın vagonlar ve yarış arabaları dahil)	60
9022.19	Diğer amaçlarla kullanılanlar	5

SORU

22 Eylül 2025 tarihli düzenleme ile ABD menşeli binek otomobillere uygulanan ek mali yükümlülüklerde ne gibi değişiklik yapılmıştır?

YANIT

Bu Karar’ın belki de en ses getiren uygulaması “Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (87.02 pozisyonuna girenler hariç) (steyşın vagonlar ve yarış arabaları dahil” uygulanan %60 EMY kaldırılması olmuştur. Karar’ın kaldırılması sonrası, bu araçlara artık %25-30 oranında vergi uygulanacaktır.

22.09.2025 tarihli Resmî Gazete ile 2018 yılında yürürlüğe giren ve sadece ABD'ye uygulanan EMY kaldırıldı ancak yine aynı tarihli Resmî Gazete ile İthalat Rejim Kararı’nda yapılan değişiklikle duruma göre %25 ve %30’luk EMY uygulanması yürürlüğe girdi.

İthalat Rejimi Kararı ile İthalatta İlave Gümrük Vergisi Uygulanmasına İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar’da yer almayan ancak 2018 yılında EMY uygulaması olan eşyalar için ise EMY uygulaması kaldırıldı. Artık Sadece ABD'ye uygulanan bir EMY olmamakla birlikte; 3. ülkelere karşı %25- %30 vergi uygulamasına geçilmiş olup bu 3. ülkeler arasında ABD de vardır. Dolayısıyla bu yapılan değişikliğe "Vergiler Kaldırıldı" gözüyle bakmak yerine "Vergilerin Revizyonu" şeklinde bakmak gereklidir. Öte yandan bunun diğer bir sebebi de ABD, sadece kendine ticaret politikası uygulayan ülkelere 2 kat vergi uygulamaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Devleti de bu hususta bu riski bertaraf etmek için 3. ülkelere (AB ve STA kapsamı dışındaki ülkeler) ek mali yükümlülük uygulayarak durumu ABD özelinden çıkarmıştır şeklinde yorumlanmaktadır.

Ticaret Bakanlığı konuya ilişkin bir yazılı açıklama yaptı. Sürdürülen müzakereler sonucunda ABD'den yapılan ithalatlarda düzenlemeye gidildiği ifade edilirken, "ABD'nin 2018 yılında çelik ve alüminyum ürünleri ithalatında uygulamaya koyduğu ilave vergiler üzerine, ülkemiz de Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kuralları çerçevesinde karşı tedbirler almış ve ABD menşeli bazı ürünlerde ek mali yükümlülük uygulamaya başlamıştı. Söz konusu tedbirler, ilerleyen dönemde tarafların attığı adımlara bağlı olarak güncellenmiş olmakla birlikte, halihazırda belirli oranlarda yürürlükte kalmaya devam etmekteydi. Süreç aynı zamanda iki ülke arasında DTÖ'de de bir süredir değişik panellerde ve müzakerelerde değerlendiriliyordu. Gelinen aşamada, ABD ile yürütülen ve olumlu ilerleyen müzakereler ve Dünya Ticaret Örgütü Anlaşmazlıkların Halli Mekanizması kapsamındaki danışmalar ve panel raporları çerçevesindeki istişareler neticesinde, ABD menşeli bazı ürünlerin ithalatında uygulanan ek mali yükümlülükler sona erdirilmiştir" denildi.

Hedeflenen ticaret hacmine dikkat çekilen açıklamada, "Türkiye ile ABD arasındaki stratejik bir çerçevede ilerleyen diyaloğun önemli bir unsuru olan ekonomik ilişkilerde temel hedeflerden biri olan 100 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefi doğrultusunda çalışmaya ve ticari ilişkilerin her iki tarafın yararına olacak şekilde artırılması, rekabet şartlarının dikkate alınarak çeşitlendirilmesi ve yeni iş birliği alanlarının geliştirilmesi konusunda politika üretilmeye devam edilecektir. Ticaret Bakanlığı olarak, uluslararası hukuk ve ticaret kuralları çerçevesinde ülkemizin hak ve menfaatlerini korumaya, ticaret diplomasisi ve müzakere süreçlerini etkin biçimde yürütmeye dönük politikalar kararlılıkla sürdürülecektir" ifadelerine yer verildi.

SORU

22 Eylül 2025 tarihli ve 10436 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile binek otomobillerin ithalatında hangi yeni ek mali yükümlülükler getirilmiştir?

YANIT

22.09.2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 10436 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla “İthalat Rejimi Kararı ile İthalatta İlave Gümrük Vergisi Uygulanmasına İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar” yürürlüğe girmiştir. Resmî Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı’yla, elektrikli ve hibrit araçlar dahil binek otomobillerine ilave vergi getirildi. İlave vergiler, ithalat bedeli üzerinden oransal ve tutar olarak ayrı ayrı belirlendi. İthalat sırasında oran ve tutar incelenecek ve hangisi yüksekse o ilave vergi geçerli olacaktır. Karar 22 Eylül’den 60 gün sonra yürürlüğe girecek. Buna göre;

- Konvansiyonel ve hibrit (plug-in hariç) otomobiller için, adet başına yüzde 25 veya minimum 6 bin dolar,

- Plug-in (haricen şarj edilebilir) otomobiller için adet başına yüzde 30 veya minimum 7 bin dolar,

- Elektrikli otomobiller için yüzde 30 veya minimum 8 bin 500 dolar ek mali yükümlülük uygulanacaktır.

Bu Karar ile 33 GTİP'te (Muhtelif 8703 gümrük tarife pozisyonlu binek araçlara) Ek Mali Yükümlülük getirilmiştir. Bu hususlar Karar’ın 1,2,3 numaralı dipnotlar ile aşağıda yer aldığı şekilde açıklanmıştır;

Dipnot (1) “Bu gümrük vergisine ilave olarak %25 veya minimum 6.000 ABD Doları/adedin yüksek olanı ek mali yükümlülük olarak uygulanır. Yatırım teşvik belgesi kapsamında gümrük vergisi muafiyetinden yararlanılarak gerçekleştirilen ithalatta bu dipnot kapsamı ek mali yükümlülük uygulanmaz.”

Dipnot (2) “Bu gümrük vergisine ilave olarak %30 veya minimum 7.000 ABD Doları/adedin yüksek olanı ek mali yükümlülük olarak uygulanır. Yatırım teşvik belgesi kapsamında gümrük vergisi muafiyetinden yararlanılarak gerçekleştirilen ithalatta bu dipnot kapsamı ek mali yükümlülük uygulanmaz.”

Dipnot (3) “Bu gümrük vergisine ilave olarak %30 veya minimum 8.500 ABD Doları/adedin yüksek olanı ek mali yükümlülük olarak uygulanır. Yatırım teşvik belgesi kapsamında gümrük vergisi muafiyetinden yararlanılarak gerçekleştirilen ithalatta bu dipnot kapsamı ek mali yükümlülük uygulanmaz.”

Bu bakımdan mezkûr Karar’ın aşağıda yer verilen Geçici 1. maddesi de uygulamada karışıklığı önlemek için 60 günlük süre tanımıştır.

“GEÇİCİ MADDE 1- Bu Karar kapsamında, ek mali yükümlülük ihdas edilen ya da ek mali yükümlülüğü artırılan eşyanın ithalatına ilişkin gümrük beyannamesinin, bu Kararın yayımı tarihini takip eden 60 gün içerisinde tescil edilmiş olması halinde, bu Kararın yürürlüğe girdiği tarihten önceki ilave ek mali yükümlülük uygulanır.”

22.09.2025 Tarihli ve 10436 Sayılı CB Kararı ile yapılan düzenlemede 60 günlük süre tescil işlemine ilişkindir. Yani yolda olan araçlar için bu kararının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 60 gün içinde tescil edilmesi gerekir ki; lehe olan hükümlerden faydalanılabilsin.

Bu konu başlamış işlem ile karıştırılmaktadır. Mezkûr Karar’da başlamış işleme değinilmemiş olup, 60 gün içinde tescil edilmesi hali açıkça belirtmiş. 20.11.2025 tarihi tescil için son gündür. Yani ABD ve Çin menşeli otomobiller için eskiden uygulanan EMY daha yüksek olduğundan bu Karar’ın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yapılacak ithalat işlemlerinde değişiklik sonrası düşük oranlı EMY uygulanacaktır. Ancak Japonya menşeli eşyalar için bu karardan önce bir EMY olmadığından ve bu Kararla birlikte EMY uygulanacak hale gelmesinden dolayı 60 günlük süre içinde eski EMY oranı olan "0 (SIFIR)" uygulama alanı bulmuştur.

Yani bu geçici madde ABD veya Çin için uygulamaya kalkılırsa eskiden olan yüksek oranlı EMY oranının tatbik edilmesi suretiyle fazla ödeme riski vardır. Dolayısıyla meslek erbaplarının hangi ülkeyi nasıl ve ne şekilde etkilediği hususunda dikkatli olmasını ve pratikte iş yapmayan kişi ve kurumların söylemlerinden uzak durması gerektiği düşünülmektedir. Bu konuda işlem yapmak isteyen ithalatçıların Bakanlıktan yazılı görüş alarak cezai riskten kurtulmalarının mümkün olduğunu hatırlatalım. Konu hukuken tartışmaya açık görünüyor.

SORU

Karar sonrası benzinli, hibrit ve elektrikli araçlara ülkeler bazında uygulanacak gümrük vergisi oranları ne kadardır?

YANIT

Yapılan değişiklik sonrasında;

*8703.22.10.10.00 sınıflandırılan benzinli 1.000 cc-1.500cc arası araçlarda Gümrük Vergi Toplamı Çin menşeili bir araç için %60’tan %35'e, ABD menşeili bir araç için %70’ten %35'e düşmüştür. Japonya menşeili bir araç için ise %10'dan %35'e çıkmıştır.

*8703.40.10.00.00 sınıflandırılan dışarıdan şarj olmayan bir hibrit araç için gümrük vergi toplamı Çin menşeili bir araç için %60’tan %35'e, ABD menşeili bir araç için %70’ten %35'e düşmüştür. Japonya menşeili bir araç için ise %10'dan %35'e çıkmıştır.

*8703.60.10.00.00 sınıflandırılan dışarıdan şarj olan bir hibrit araç için gümrük vergi toplamı Çin menşeili bir araç için %50'dan %40'a, ABD menşeili bir araç için %70’ten %40'a düşmüştür. Japonya menşeili bir araç için ise %10'dan %40'a çıkmıştır.

*8703.80.10.00.29 sınıflandırılan elektrikli araç için gümrük vergi toplamı Çin menşeili bir araç için %50 iken yine %50, ABD menşeili bir araç için %80'den %50'ye düşmüştür. Japonya menşeili bir araç için ise %20'dan %50'ye çıkmıştır.

SORU

Ek mali yükümlülüklerde yapılan son düzenlemeler sonrası mevcut durumu özetle- yebilir misiniz?

YANIT

Ek mali yükümlülük (EMY), 2976 sayılı Dış Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a dayanılarak Bakanlar Kurulu Kararı ile dış ticaretin ülke ekonomisinin yararına düzenlenmesini sağlamak amacıyla ithalat işlemleri üzerine vergi ve benzeri yükümlülükler dışında konulan ek yükümlülüklerdir.

22.09.2025 tarihli Resmî Gazete ile 2018 yılında uygulamaya konulan ve sadece ABD'ye uygulanan EMY kaldırıldı ancak İthalat Rejim Kararında yapılan değişiklikle duruma göre %25 ve %30’luk EMY uygulamasına gidildi.

İthalat Rejim Kararında yapılan bu değişiklikte yer almayan ancak 2018 yılında EMY uygulaması olan eşyalar için ise EMY uygulaması kaldırıldı. Artık Sadece ABD'ye uygulanan bir EMY olmamakla birlikte; 3. ülkelere karşı %25- %30 vergi uygulamasına geçildi. Bu ülkeler arasında ABD de vardır.

Dolayısıyla bu yapılan değişikliğe "Vergiler Kaldırıldı" gözüyle bakmak yerine "Vergilerin Revizyonu" şeklinde bakmak gereklidir.

Resmî Gazete’de yayımlanan İthalat Rejimi Kararı ile İthalatta İlave Gümrük Vergisi Uygulanmasına İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Kararla, elektrikli ve hibrit araçlar dahil binek otomobillere ilave vergi getirildi. İlave vergiler, ithalat bedeli üzerinden oransal ve tutar olarak belirlendi. İthalat sırasında oran ve tutarla incelenecek ve hangisi yüksekse o ilave vergi geçerli olacaktır. Karar 22 Eylül’den 60 gün sonra yürürlüğe girecektir.

22.09.2025 Tarihli ve 10436 Sayılı CB Kararı ile yapılan düzenlemede geçici maddedeki 60 günlük süre tescil işlemine ilişkindir. Yani yolda olan araçların bu Karar’ın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 60 gün içinde tescil edilmesi gerekir ki; lehe olan hükümlerden faydalanılabilinsin. Yeni düzenlemeler yerli üretimi teşvik etmeyi amaçladığı söylenebilir. Ancak Avrupa Birliği ve STA ülkelerinden gelen araçlar bu vergilerden etkilenmeyeceği için pazarın büyük kısmında fiyatlarda ciddi değişiklik beklendiğini de belirtmek faydalı olacaktır.

Türkiye’nin otomotiv ithalatında Avrupa birliği ülkeleri ve serbest ticaret anlaşması yaptığı 24 ülke dışındaki tüm ülkelerden ilave gümrük vergisi alma kararı aldığı söylenebilecektir.

Söz konusu ülkelerden ithal edilecek benzinli dizel ve hibritlere %10 vergi üzerine %25, elektrikli ve şarj edilebilir hibritlere %10 vergi üzerine %30 ek vergi gelmiştir. Karar daha önce %60'ı bulan vergiler uygulanan Çin ve ABD açısından olumludur ancak Japon üreticilerin araçları pahalanacaktır. Ancak Türkiye otomotiv ithalatın %80’inden fazlasını Avrupa birliği ve serbest ticaret anlaşması ülkelerinden gerçekleştirdiği için piyasa fiyatlarında ciddi bir değişiklik olmayacaktır.

Önceden 2018'deki krizden dolayı ABD'ye ve yüksek ithalattan dolayı Çin'e özel otomotiv tarifeleri vardı. Şimdi Avrupa birliği ve serbest ticaret dışında kalan ülkeler için bu vergiler bir standarda oturtulmuştur. Ancak daha önce hiç ilave gümrük vergisi uygulanmamış Japonya, Tayland, Güney Afrika vb. ülkelerde bundan etkilenmiştir. Öte yandan; Türkiye'de önemli bir üretim tesisine sahip olan bazı markalara ek vergi yükü getirilmesi; yeni yatırımcılara ödüllendirme vaadi yapılırken diğer yandan da uzun yıllardır Türkiye ekonomisine katkı sağlayan köklü yatırımcıların ihmal edilmesi stratejik bir çelişki olarak öne çıkmaktadır.

Diğer Makale Yazıları

08.10.2019

Gümrük İdarelerince Gümrük ve Dış Ticaret İşlemlerinde Tahsil Edilen Gümrük Vergisi, Diğer Eş Etkili Vergiler ve Mali Yükler

14.10.2019

Antrepodaki Ambalajı Sağlam ve Orijinal Kaptaki Eksikliğe Uygulanan Ağır Cezai Müeyyide

05.11.2019

İsminin “Fon” Olarak Çağrıldığına Aldanmayın!

04.12.2019

Gümrük Beyannamesinin İşlemin Niteliği İle İlgili 24'Nolu Kutusu

17.12.2019

Mükelleflerden Alınan İGV’nin ve EMY’nin Geri Verilme Şartları ile İGV’nin Yeniden Tahsili

30.01.2020