Site içi Arama
Ara
04.06.2018

DEMURAJ ÖDEMELERİ ve KDV

DEMURAJ ÖDEMELERİ ve KDV

Dr. Arif AYLUÇTARHAN, Maliye Bakanlığı Vergi Müfettişi

Sezai KAYA, Gümrük Müşaviri, Gümrük ve Ticaret Eski Müfettişi

Sürastarya adı altında düzenlenen demuraj (demurrage), taşımacılık faaliyetinde malların tahmil ve tahliyesinin geç yapılmasının sonucunda taşıma aracının belirlenen sürenin üzerinde meşgul edilmesi gerekçesiyle taşıyana, taşıtan tarafından yapılan ek ödemedir.

Söz konusu demuraj ödemeleri uluslararası ticarette üç aşamada ortaya çıkabilir.

  1. Yükleme limanında geç yükleme nedeniyle
  2. Türkiye limanında geç boşaltma ve/veya liman sahasından konteyneri geç çıkartma nedeniyle
  3. Taşıma aracının firma deposuna boşaltılıp geri teslim edilmesi için tayin edilen sürenin aşılması nedeniyle (fabrika sahasında konteynerin/dorsenin 10-15 gün beklemesi gibi)

1) Yükleme Limanında Ortaya Çıkanlar

Yükleme limanındaki demuraj, Türkiye’de ortaya çıkmadığı için KDV’nin konusuna girmemektedir. KDV’nin konusuna girmeyen bir işlemi istisna kapsamına almanın da bir anlamı yoktur.

Bilindiği gibi 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1. maddesinde Türkiye’de ifa edilen hizmet ve mal teslimlerinin KDV’nin konusuna girdiğini hükme bağlamıştır. Bu hüküm çerçevesinde, nakliye şirketinin yurt dışında meydana gelen demuraj bedelini Türkiye’deki taşıtana fatura etmesi esnasında KDV hesaplaması söz konusu olmayacaktır.

Bununla beraber; Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2009/32 sayılı Genelgesine göre, yükleme limanında ortaya çıkan demuraj giderleri navlun gideri olarak değerlendirilmeli ve gümrük kıymetine dahil edilmelidir. Gümrük kıymetine dahil olan bu ödemeler gümrük beyannamesi üzerinde KDV matrahına da dahil edilmiş olacaktır.

2) Türkiye Limanlarında Ortaya Çıkanlar 

Maliye Bakanlığı B.07.0.GEL.0.55/5514-399/24977 sayılı 03/06/2004 tarihli özelgesinde demuraj ödemelerinin 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 14. maddesi hükmünce taşımacılık istisnası kapsamında değerlendirileceğini ve bu nedenle ödeme üzerinden KDV hesaplanmaması gerektiğini ifade etmiştir.

Bu özelgede çerçevesinde, Türkiye limanlarında ortaya çıkan demuraj ödemeleri, istisna kapsamında değerlendirilmeli ve nakliye şirketince düzenlenen demuraj faturasında KDV hesaplanmamalıdır.

Ancak, Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2009/32 sayılı Genelgesi ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 21/c maddesi çerçevesinde;

– Türkiye limanlarında ortaya çıkan demuraj ödemelerinin serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihine kadar olan kısmının gümrük beyannamesi üzerinde KDV matrahına dahil edilmesi gerekmektedir.

– Tescil tarihinden sonra ortaya çıkan demuraj ödemeleri gümrük beyannamesi üzerinde KDV matrahına dahil edilmemelidir. Keza, tescil tarihinden sonra Türkiye limanlarında ortaya çıkan demuraj ödemelerinin 2 No.lu KDV beyannamesi ile vergi dairesine beyan edilmesine de gerek bulunmamaktadır. Zira, yukarıda bahsi geçen özelgede belirtildiği gibi demuraj ödemeleri istisna kapsamında yer almaktadır.

– Öte yandan, serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihinden önce veya sonra Türkiye limanlarında ortaya çıkan demuraj ödemelerinin gümrük kıymetine dahil edilmesi söz konusu değildir.

3) Firma Deposuna Geç Boşaltma Nedeniyle Ortaya Çıkanlar

Taşıma aracının firma deposuna boşaltma süresinin aşılması ve taşıyıcı firmaya geç teslim edilmesi nedeniyle ortaya çıkan demuraj ödemeleri, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 27/1-e ve 28/a maddeleri hükmünce gümrük kıymetine girmemektedir. Ancak bu ödemelerin KDV’ye tabi olup olmayacağı net değildir. Net olmayan bu durum nedeniyle, risk almayı sevmeyen kişilerce KDV tevkifatı yapıldığı ve 2 no.lu KDV beyannamesi verildiği gözlemlenmiştir.

Ancak bizim düşüncemiz, bu tip ödemelerin KDV’nin konusuna giren bir hizmet olduğu ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 14. maddesi uyarınca taşımacılık istisnası kapsamında değerlendirilmesi gerektiği yönündedir.

Zira mezkûr özelgede, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 14. maddesinde yer alan istisna kapsamına yabancı bir ülkede başlayıp Türkiye’den geçerek yabancı bir ülkede sona eren, yabancı bir ülkede başlayıp Türkiye’de sona eren ve Türkiye’de başlayıp yabancı bir ülkede sona eren taşıma işlerinin girdiği, demurajın da taşımacılık istisnası kapsamına giren işlemlerden olduğu ifade edilmektedir. Buradaki “Türkiye’de sona eren” ifadesinden fabrika sahasında ortaya çıkan demurajın da istisna kapsamına dahil edilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

Bu düşüncenin karayolu taşımacılığında dorsenin/kamyonun geç boşaltılması durumun da ortaya çıkan demuraja da teşmil edilebileceği kanaatindeyiz

Kaynak:http://www.sezaikaya.com/demuraj-odemeleri-ve-kdv/.

7/24 İletişim Hattı